حتما شنیدید که میگویند فلانی گوسفندی است. یا فلان ملت گوسفندی است. خاصیت گله گوسفند اینه که اگر یکیش به یکطرف راه اش را کج کرد بقیه هم بدون چون و چرا دنبالش راه می افتند. گاهی این خاصیت را به افراد یا جامعه پیوند میدهند.
ما نمونه های زیادی از به شدت گوسفندی بودن طرز فکر مردم افغانستان را در جامعه شاهد بودیم. در حدی که اگر به عده ای بربخورد که چرا از تشبیه #گوسفند استفاده کرده ام و ان را دور از ادب بدانند من نمیتوانم واقعیت ها را کتمان کنم.
واضحترین مثال قضیه #فرخنده است. وقتی ملا فریاد زد این کافر قران را آتش زده، باید سنگسار شود، همه مثل گوسفند به طبعیت از حرف ملا دنبال سنگ گشتند، اما فرض کنید زمانیکه ملا فریاد زد که این کافر قران را اتش زده، جزایش سنگسار است و با این جمله فکر جمعی را بسمت سنگسار هدایت کرده بود همان ثانیه یک نفر به دهان ملا میزد و ازو مدرک میخواست و ان کاغذ باطله ها را میخواند و میگفت قانون ادعایت را بررسی خواهد کرد. او با این کار فکر جمعی را از سمت سنگسار به سمت اثبات ادعا میکشانید مطمئنا سرنوشت #فرخنده این نبود.
مثال دیگر که همین روزها رییس جمهور اشرف غنی را به معذرت خواهی وا داشت، گفتن حسین نواسه خدا بجای نواسه پیغمبر خدا بود. هر موجودی اگر فیلم را ببیند خیلی واضح معلوم است که اشرف غنی در یک اشتباه لفظی پیغمبر را جا گذاشته.
حالا کافیست اولین نفری که این ویدیو را نشر کرده و بجای این ادعا که اشرف غنی کفر گفته میگفت اشتباه لفظی رییس جمهور بوده و یا حتی به خنده به آن پیشوند #سوتی میداد. فکر جمعی از حمله و فحش به اشرف غنی به سمت خنده و جوک ساختن از قضیه تغییر میکرد.
چند روز پیش مریم منصف خانم افغانی الاصل وارد پارلمان کانادا شد، در حلقه ارتباطات فیسبوکی من، تا زمانی که اسد بودا پستی اشاره به اینکه وارد شدن مریم به پارلمان کانادا چیزی عجیبتر از وارد شدن ده ها خانم وکیل در پارلمان افغانستان نیست! فکر جمعی داشت از مریم خدا میساخت.
و همینطور است مثالهای دیگر که در زندگی روزمره هر یک از ما اتفاق می افتد.
موضوع گوسفندی قضاوت کردن جامعه دو نکته را بمن می آموزد. اول اینکه همین ها که بدون یک لحظه درنگ به یک شخصیت حمله میکنند همانها هستند که با یک جرقه پشیمان میشوند و متاسفانه خیلی ازینها بعنوان شخصیت در جامعه معرفی شده اند اما شخصیتی که قدرت تحلیل یک خبر را نداشته باشد چگونه میتواند موقعیت خود را حفظ کند؟ دوم که برای کمتر اسیب دیدن از یک جریان فکری گوسفندی باید در لحظه اول زاویه دید مردم را تغییر بدهیم یعنی همان زمان که گله هنوز شروع به حرکت بسمت سرپایینی نکرده در غیر ان اگر حرکت اغاز شد تنها کاری که میتوان کرد، این است که فقط زیر سایه درخت بنشینیم و سوت بزنیم تا مردم خسته شوند.
اگر رهبران سیاسی زرنگ بودند میتوانستند با استفاده ازین ترفند و ایجاد جرقه فکری با استفاده از رسانه های اجتماعی پروژه های بزرگی را بنفع خود ختم کنند.
اما چیزی که من میخواهم و خودم معتقدم که تا حدی ان را رعایت میکنم همین گوسفند نبودن است. باور کنید فقط ده ثانیه طول میکشد که قبل از هر گونه قضاوت یا حمله بپرسیم: ایا بمن ربط داره؟ از کجا معلوم که درست باشه این خبر؟ اگر شخصیت این فرد خراب شود چی بمن میرسد؟
زن نوشت 